Dysmorfofobia

----

Dysmorfofobia

Słowo dysmorfofobia oznacza dosłownie „lęk przed brzydotą”.

Dysmorfofobia to nadmierne zaabsorbowanie rzekomym defektem własnego wyglądu. Owo zaabsorbowanie ma charakter wyraźnie chorobliwy. Myśli o swoim wyglądzie zajmują w psychice pierwsze miejsce, przed wszystkimi innymi sprawami życia. Negatywna ocena swojego wyglądu nie podlega perswazji, chory nie może od niej się zdystansować i uspokoić. Zaniepokojenie wyglądem może dotyczyć właściwie każdej części ciała, najczęściej jednak skóry albo kształtu twarzy. Przedmiotem zmartwień może być rzekome oszpecenie zmianami trądzikowymi, małymi bliznami, przebarwieniami, zmarszczkami, znamionami, zwiotczeniami i rozstępami. Dysmorfofobia (zaburzenie dysmorficzne) może też polegać na niepokojeniu się wyglądem swoich włosów, ich wypadaniem i łysieniem lub przeciwnie, nadmiernym owłosieniem. Bardzo często przedmiotem chorobliwej troski jest nos.

Dysmorfofobia zawsze wiąże się z zachowaniami, których celem jest maskowanie defektu, próba jego eliminacji i sprawdzanie aktualnego wyglądu. Chory w różny sposób zasłania swój wygląd, dotyka ciała, przegląda w lustrze. Częste jest szukanie pomocy u dermatologów, a nawet operacje plastyczne. Dysmorfofobia cechuje się jednak tym, że wszystkie te sposoby pomocy i rozwiązania problemu okazują się nieskuteczne.

Inne nazwy to: zaburzenie dysmorficzne, BDD (body dysmorphic disorder).

Dysmorfofobia – choroba psychiczna czy nerwica?

Istnieje pewna chwiejność w odpowiedzi na to pytanie. Dysmorfofobia bywała zaliczana zarówno do chorób psychicznych (chorób z urojeniami), jak i do zaburzeń nerwicowych. Długo funkcjonował podział na dysmorfofobię urojeniową (psychotyczną) i nieurojeniową (nerwicową). Podział ten przetrwał w pewnej postaci do dziś. Mówi się raczej jednak nie o osobnych zaburzeniach, osobnych dysmorfofobiach, ale tylko o typach albo dwóch „poziomach” jednego zaburzenia: urojeniowym i nieurojeniowym. Są dane za twierdzeniem, że różnica ta dotyczy tylko nasilenia głównego objawu.

Etiologia jest słabo poznana. Prawdopodobnie współistnieją, jak i wypadku innych zaburzeń psychicznych – czynniki o charakterze środowiskowym, psychologicznym i biologicznym. Nie ma podstaw do uważania dysmorfofobii za odmianę hipochondrii ani proste łączenie ze schizofrenią, choć zdarza się, że w przebiegu tej ostatniej choroby występują skargi o obrazie dysmorfofobii. Najwięcej wskazuje na to, że dysmorfofobia spokrewniona jest z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym (nerwicą natręctw).

Badania populacyjne oceniają, że dysmorfofobia występuje u 0,7-2,4 populacji (tzw. rozpowszechnienie punktowe). Dość często przypuszcza się, że dysmorfofobia dotyczy ok. 1% populacji. Nieco częściej chorują kobiety (stosunek kobiet do mężczyzn oceniany jest na podstawie badań od 1:1 do 3:2). Choroba najczęściej jest udziałem osób dorastających i młodych dorosłych.

Dysmorfofobia – przebieg

Objawy dysmorfofobii zazwyczaj ujawniają się w okresie dojrzewania i później towarzyszą chorej osobie przez lata, choć mogą okresowo nasilać się, łagodnieć, a nawet ustępować. Dysmorfofobia w znaczący sposób może upośledzać funkcjonowanie społeczne. Chorzy mogą mieć duże problemy w kontaktach społecznych, wielu z nich nie wiąże się z partnerami, nie zawiera związku małżeńskiego. Częsta jest, przynajmniej czasowa utrata zdolności do pracy. Około 75% chorych na dysmorfofobię szuka pomocy u chirurgów plastycznych, dermatologów i stomatologów.

Leczenie

Mało wiadomo, jakie leczenie jest najskuteczniejsze. Zaleca się stosowanie zarówno farmakoterapii, jak i psychoterapii, albo obu tych metod jednocześnie. Psychoterapia jest zalecana i przedstawiana jako potencjalnie cenna metoda pomocy, choć istnieje niewielka liczba badań oceniających jej skuteczność.

Najlepiej udowodniona jest skuteczność stosowania leków przeciwdepresyjnych z grupy SSRI (selective serotonin reuptake inhibitor). U osób z typem urojeniowym dysmorfofobii zaleca się także neuroleptyki. Dysmorfofobia jest uważana za schorzenie, którego leczenie jest kłopotliwe i trudne. Może ono jednak w wielu przypadkach przynieść dużą ulgę chorym.

Stanisław Porczyk, specjalista psychiatra

----

Ze strony http://online.synapsis.pl/Slowniczek/Dysmorfofobia.html