Nowe leki dla mózgu – kiedy wreszcie nadejdzie rewolucja w psychiatrii?

[Daniel Zalewski]

https://youtu.be/DlBKnPTjews

Zanurz się w dyskusję o tym, dlaczego mimo ogromnego postępu w badaniach nad mózgiem w psychiatrii wciąż trudno o przełomowe terapie. Dowiedz się, co profesor David Nutt proponuje, by zmienić tę sytuację – i dlaczego może to dotyczyć także Ciebie lub Twoich bliskich. Zapraszamy do wysłuchania!

David J Nutt,
Drug development in psychiatry: 50 years of failure and how to resuscitate it,
The Lancet Psychiatry,
Volume 12, Issue 3,
2025,
Pages 228-238,
ISSN 2215-0366,
https://doi.org/10.1016/S2215-0366(24)00370-5.
(https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2215036624003705)

[eleniq]

Myślę, że tak naprawdę wciąż nie znamy zasadniczych przyczyn powstawania niektórych zaburzeń psychicznych. Czasem w przypadku niektórych latwo się dopatrzeć prostej przyczyny neurobiologicznej (np. kluczową rolę w patogenezie schizofrenii odgrywa nadaktywność receptora D2 w schizofrenii paranoidalnej), a czasem trzeba mocniej drążyć temat i szukać cały czas tych zasadniczych przyczyn (np. nieznana jest zasadnicza przyczyna autyzmu, bo tak naprawdę dopiero od niedawna zaczął być on "modny" i tym samym dopiero od niedawna zaczęto prowadzić nad nim badania). To może być tylko kwestia czasu aż naukowcy odkryją jakieś specyficzne mechanizmy stojące za tymi najbardziej zagadkowymi zaburzeniami psychicznymi i będziemy mogli na tej podstawie za pomocą leków, leczyć przyczynowo i zarazem skutecznie dane zaburzenie, bez doraźnych, nie do końca sprawdzonych i niepewnych interwencji (jak np. niektórymi formami psychoterapii).

[Daniel Zalewski]

Dziś wiemy, że zaburzenia takie jak schizofrenia, depresja czy autyzm nie wynikają z jednej przyczyny ani z problemu w jednej części mózgu, lecz z wielu czynników wpływających na rozwój i zakłócających złożoną sieć połączeń między różnymi jego obszarami. W schizofrenii jedną z głównych hipotez jest tzw. hipoteza neurorozwojowa – zakłada ona, że choroba rozwija się na podłożu wczesnych nieprawidłowości rozwoju mózgu przy udziale czynników genetycznych i środowiskowych, czemu towarzyszą zaburzenia w chemii mózgu (np. w działaniu dopaminy). "kłopoty" z dopaminą to większość pacjentów, którzy z reguły odpowiadają na standardowe leczenie. Jednak u pozostałych ok. 1/3 mimo leczenia choroba postępuje. Nie możemy wiele poradzić na to co już się "zadziało", możemy natomiast poszukiwać innych rozwiązań, by spowolnić lub poprawić przebieg choroby - tutaj są wyszczególniane hipotezy glutaminergiczne, serotoninowe, zapalne etc. Badania kliniczne trzeciej fazy weryfikują te hipotezy. Depresję natomiast tłumaczy się wieloczynnikowo – od zaburzeń równowagi neuroprzekaźników (czyli tzw. chemii mózgu, na przykład serotoniny, noradrenaliny, czy również dopaminy), przez wpływ długotrwałego stresu na obwody regulujące nastrój, po wrodzoną podatność genetyczną.
Wydaje się że depresja i zaburzenia lękowe nie są tak "toksyczne" dla mózgu jak schizofrenia. Autyzm z kolei traktowany jest jako zaburzenie neurorozwojowe wynikające przede wszystkim z czynników genetycznych + środowiskowych ==> tzw. epigenetycznych, które prowadzą do nietypowego formowania się połączeń w mózgu - już nawet w życiu płodowym, które najczęściej manifestują się we wczesnym dzieciństwie. Jeżeli spojrzymy na to przekrojowo to znajdziemy badania, które dowodzą że te zaburzenia "przenikają się na wzajem". Schizofrenia jest w dużej mierze podobna do spektrum autyzmu i choroby afektywnej dwubiegunowej, ta zaś do depresji a ta do zaburzeń lękowych. Wszystko to pokazuje, jak złożony jest ludzki mózg i ile pozostaje jeszcze do odkrycia. Dla wszystkich zaburzeń jest jeden prosty wniosek. Jeśli nie są leczone, mają tendencję do "utrwalania się", większej nawrotowości, gorszego leczenia a przez to rokowania. Niektóre wikłają się innym zaburzeniem - wtedy mówimy o współchorobowości np. depresji i uzależnienia lub - co bardzo częste - zaburzenia lękowe wikłają zdrowie somatyczne - nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość. Oczywiście, zaraz ktoś może napisać, że "nie leczyłem się i samo przeszło" - OK,  takich ludzi jest jednak mniej. Pewnie duża część Forumowiczów swój udział na tym forum, traktuje jako pewien swój etap lub proces równoległy pomagający w zdrowieniu. Stąd też mój udział na tym Forum, bym mógł trochę w tym procesie współuczestniczyć. Stąd te filmy i wpisy.

 

Pozdrawiam serdecznie.

[eleniq]

Mózg, podobnie jak cały organizm, to niezwykle skomplikowany twór. Ja jako pacjent mam w tym zakresie ogromną wyrozumiałość do lekarzy, że wszystkiego do końca możemy nigdy nie wyleczyć u danej osoby, ale to też nie oznacza, żeby nie próbować kombinować z tym, czym teraz dysponujemy.

 

Z takiej czysto naukowej perspektywy, ja mogę powiedzieć po sobie, że na mnie najlepiej działa połączenie fluwoksaminy i kwetiapiny. Jest to dość ciekawe połączenie, bo pewne badania mówią, że jednoczesny agonizm receptora sigma-1 i częściowy agonizm receptora serotoniny 5-HT1A wywołuje znaczącą modulację poziomów dopaminy w pewnych obszarach mózgu. Jednak szczegóły mechanistyczne interakcji między tymi receptorami cały czas nie są znane. Mógłbym napisać książkę o korzyściach, jakie mi to połączenie leków dało, jak bardzo otworzyło mi ono umysł na siebie i świat. Nic innego nie było w stanie mnie tak wyleczyć. Co prawda te połączenie leków ma u mnie pewną wadę, ale to jeszcze będę korygować z lekarzem. 

[Mic43]

A może depresja jest normalna reakcją organizmu na to, co się dzieje w jego otoczeniu? Skąd pewność, że jest to zaburzenie? Depresji i "zaburzeń" lękowych jest w społeczeństwach rozwiniętych tak dużo, że zaraz zacznie być normą jej przeżywanie. A jeśli coś przestaje być marginalne, to trudno traktować to jako zaburzenie. 

Możliwe, że to zwyczajna reakcja organizmu na to, co dzieje się w społeczeństwie późnokapitalistycznym - rozpad więzi, relacji międzyludzkich, presja sukcesu, brak poczucia bezpieczeństwa i jakiejkolwiek stałości, ciągle porównywanie się - już nie tylko z ludźmi mieszkającymi w pobliżu, których widujemy na codzień, ale z całym światem, dostępnym za pomocą mediów. Do tego praca często pozbawiona głębszego sensu, w której brak łączności z tym, co wytwarzamy - bo i jak mamy mieć jakikolwiek stosunek emocjonalny do pracy, będąc jedynie trybikiem w wielkiej machinie nastawionej na optymalizację zysków właściciela przedsiębiorstwa? 

Depresja jako pogłębiony smutek, brak motywacji, poczucie beznadziei, mogła wyewoluować po to, by być sygnałem dla lokalnej społeczności, że taka osoba potrzebuje pomocy. 

Problem jest taki, że nie żyjemy już w małych grupkach - jak przez większość historii ludzkości - i to, co było adaptacyjne na przestrzeni tysiącleci przestało się sprawdzać. Tak więc, jak się zdaje, zmiany ewolucyjne nie nadążają za tempem współczesnego świata. 

Edytowane 18 Maja przez Mic43

[Dalja]

W dniu 18.05.2025 o 10:27, Mic43 napisał(a):

A może depresja jest normalna reakcją organizmu na to, co się dzieje w jego otoczeniu? Skąd pewność, że jest to zaburzenie? Depresji i "zaburzeń" lękowych jest w społeczeństwach rozwiniętych tak dużo, że zaraz zacznie być normą jej przeżywanie. A jeśli coś przestaje być marginalne, to trudno traktować to jako zaburzenie. 

Możliwe, że to zwyczajna reakcja organizmu na to, co dzieje się w społeczeństwie późnokapitalistycznym - rozpad więzi, relacji międzyludzkich, presja sukcesu, brak poczucia bezpieczeństwa i jakiejkolwiek stałości, ciągle porównywanie się - już nie tylko z ludźmi mieszkającymi w pobliżu, których widujemy na codzień, ale z całym światem, dostępnym za pomocą mediów. Do tego praca często pozbawiona głębszego sensu, w której brak łączności z tym, co wytwarzamy - bo i jak mamy mieć jakikolwiek stosunek emocjonalny do pracy, będąc jedynie trybikiem w wielkiej machinie nastawionej na optymalizację zysków właściciela przedsiębiorstwa? 

Depresja jako pogłębiony smutek, brak motywacji, poczucie beznadziei, mogła wyewoluować po to, by być sygnałem dla lokalnej społeczności, że taka osoba potrzebuje pomocy. 

Problem jest taki, że nie żyjemy już w małych grupkach - jak przez większość historii ludzkości - i to, co było adaptacyjne na przestrzeni tysiącleci przestało się sprawdzać. Tak więc, jak się zdaje, zmiany ewolucyjne nie nadążają za tempem współczesnego świata. 

Znam ta teorie, i sądzę że to prawda, to kwestia ewolucji, na nas padło że jesteśmy tymi którzy się boleśnie dla gatunku maja poświęcać hehe. tylko znam wersję że to reakcja mózgu która ma doprowadzić do izolacji od zagrożeń- tych co wymieniłeś, bo dla naszego mózgu to logiczne zakodowane. A reakcja stada, pewnie to tez pośrednio na celu mialo

[Małgorzata999997]

A dlaczego ludzi nie leczą najpierw na to co trzeba nieraz ludzie mają po prostu niedobory witamin a nie choroby psychicznej.

[Daniel Zalewski]

Czyli chodzi tu o tzw. odwracalnych przyczyn złego samopoczucia, do których należą też niedobory witamin i mikroelementów. Klasycznym przykładem jest witamina B12: gdy jej poziom spada, mogą pojawić się splątanie, drażliwość czy nawet objawy przypominające depresję, a wyrównanie niedoboru często poprawia stan psychiczny. Podobnie z witaminą D – niższe stężenie koreluje ze słabszym nastrojem, choć badania interwencyjne pokazują raczej umiarkowane efekty suplementacji, jeśli w organizmie nie ma wyraźnego deficytu.
Niedoczynność tarczycy to kolejny problem. 

Jeśli jednak niedobory zostaną wyrównane, a objawy nadal spełniają kryteria zaburzenia psychicznego, konieczne staje się leczenie przyczynowe. Tu adekwatność rozpoznania ma kluczowe znaczenie: podanie samego antydepresantu osobie z chorobą afektywną dwubiegunową potrafi wywołać epizod maniakalny i paradoksalnie pogorszyć przebieg choroby. Lub wcale nie zadziałać - mimo, że zadziałałby świetnie u osoby z zaburzeniami depresyjnymi. Taki błąd diagnostyczny szkodzi konkretnej osobie, ale też podważa jakość badań klinicznych – jeżeli grupa pacjentów jest źle dobrana, lek „nie zadziała” i wieloletnia, kosztowna praca idzie do kosza. Właśnie na tę przepaść między ogromem badań nad mózgiem a niewielką liczbą skutecznych nowych terapii zwraca uwagę prof. David Nutt.

Tam, gdzie niedoboru nie ma, dodatkowa suplementacja nie zastąpi farmakoterapii ani psychoterapii – efekty kliniczne są zwykle minimalne, co potwierdzają metaanalizy. W skrócie: witaminy wyrównują niedobór, lecz nie leczą schizofrenii czy choroby dwubiegunowej.

Dlatego optymalne postępowanie wygląda następująco: najpierw identyfikujemy i korygujemy choroby / niedobory somatyczne, w tym witaminowe, a kiedy to nie rozwiązuje problemu – wdrażamy leczenie specyficzne dla danej jednostki chorobowej, najlepiej łącząc farmakoterapię z oddziaływaniami psychologicznymi. Suplementy są więc ważnym elementem higieny zdrowia, lecz nie zamiennikiem rzetelnej, dobrze dobranej terapii psychiatrycznej.
Nie będę pisał jak wygląda rzeczywistość a jak wytyczne i nauka, bo to temat na inną opowieść.

[Małgorzata999997]

Czego najpierw wysyłają do szpitala psychiatrycznego. Wcale nie sprawdzają witaminy B12 np.

Jak ktoś ma urojenia np. no to już choroba psychiczna.

Niedobory B12 też powodują urojenia i inne objawy. Schizofrenii objawy też pasują do tego do niedobór B12. Wiem bo czytałam na ten temat i proszę jak coś nie mówić że to nie prawda.

[MiśMały]

Takie rzeczy, to dopiero w skrajnych niedoborach. Jeśli ma się niedobory witamin, to będą też objawy z różnych narządów. 

 

Mój kolega miał duży niedobór D, B12, B8 i B6 i psychoz i innych zaburzeń psychicznych nie miał.

 

Mam schizofrenię, depresję, nerwicę natręctw, lęki, zespół Aspergera i prawdopodobnie też ADHD. 

 

Przebadałem witaminy A, E, C, D, B1, B2, B6, B8 i B12, żelazo, cynk, magnez, sód, potas, ołów oraz aminogram. 

 

Planuję zbadać selen.

 

Jedynie witamina C wyszła na granicy niedoboru i pewnie zdarzają się jej większe niedobory, bo mało jem warzyw i owoców.

 

I faktycznie odczuwam poprawę psychiczną po suplementacji witaminy C, ale redukuje też skrajne zmęczenie, poprawia stan twarzy, gdyż jest często zaczerwieniona, sucha i zdarzają się stany zapalne.