Allopregnanolon - obiecujący lek dla współczesnej psychiatrii

[eleniq]

Współczesna psychiatria (a dokładniej jeden z jej bardzo ważnych działów psychofarmakologia) mimo ogromnych postępów, jakie poczyniła w ciągu ostatnich 20 lat, wciąż boryka się z problemami w zakresie skutecznego (i tym samym nieniosącego za sobą poważnych powikłań) leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Do takich zaburzeń psychicznych, na które wciąż nie znamy skutecznego leczenia przyczynowego należą choćby zaburzenia ze spektrum autyzmu.

 

Ostatnio jednak w środowisku farmaceutycznym zrobiło się dosyć głośno na temat jednego ze związków chemicznych - allopregnanolonu. Za tą trudną nazwą kryje się coś bardzo ciekawego. Allopregnanolon jest naturalnym steroidem wpływającym w istotny sposób na działanie ośrodkowego układu nerwowego. Okazuje się także, że odkryto pewne mechanizmy farmakologiczne mogące podnosić jego stężenie w mózgu, co (jeżeli zostanie wdrożone w życie) może przynieść naprawdę obiecujące wyniki leczenia wielu zaburzeń psychicznych. Zainteresowanych głębiej tym tematem zapraszam do dalszej części

 

 

Wprowadzenie

Allopregnanolon (ALLO) jest neurosteroidem, który odgrywa kluczową rolę w modulacji funkcji układu nerwowego. Od momentu jego odkrycia w mózgu w latach 80. XX wieku, znaczenie tego związku w regulacji funkcji ośrodkowego układu nerwowego stało się przedmiotem intensywnych badań naukowych. ALLO, będący metabolitem progesteronu, wykazuje silne działanie modulujące poprzez oddziaływanie na receptory GABA-A, co czyni go istotnym regulatorem pobudliwości neuronalnej.

 

Mechanizm Działania

Allopregnanolon działa głównie jako pozytywny allosteryczny modulator receptorów GABA-A. Poprzez wiązanie się ze specyficznym miejscem na kompleksie receptorowym, zwiększa częstotliwość otwarcia kanału chlorkowego, co prowadzi do wzmocnienia hamowania synaptycznego i redukcji pobudliwości neuronalnej. Ten mechanizm jest odpowiedzialny za anksjolityczne, przeciwdrgawkowe i sedatywne działanie allopregnanolonu.

Oprócz wpływu na układ GABAergiczny, allopregnanolon moduluje również aktywność innych układów neuroprzekaźnikowych. W układzie glutaminianergicznym działa jako negatywny modulator receptorów NMDA, co może przyczyniać się do jego działania neuroprotekcyjnego. Wpływa także na przekaźnictwo dopaminergiczne i serotoninergiczne, choć mechanizmy tych interakcji nie są jeszcze w pełni poznane.

 

Znaczenie kliniczne

Allopregnanolon poprzez modulację receptorów GABA-A wykazuje istotny wpływ na funkcje ośrodkowego układu nerwowego u mężczyzn. Szczególnie ważna jest jego rola w regulacji nastroju, zachowań seksualnych i reakcji na stres. Badania wykazały, że odpowiednie poziomy allopregnanolonu mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego libido i zachowań seksualnych u mężczyzn. Działając przez receptory GABA-A, neurosteroid ten reguluje poziom lęku i napięcia, co bezpośrednio przekłada się na funkcje seksualne.

W kontekście wpływu na psychikę męską, allopregnanolon wykazuje działanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Jest to szczególnie istotne w przypadku mężczyzn doświadczających zaburzeń nastroju, gdzie obserwuje się często obniżone poziomy tego neurosteroidu. Właściwości anksjolityczne allopregnanolonu mogą być wykorzystywane w terapii stanów lękowych i zaburzeń snu u mężczyzn.

W leczeniu zaburzeń neurologicznych, allopregnanolon wykazuje również działanie neuroprotekcyjne. W padaczce jego działanie przeciwdrgawkowe, mediowane przez receptory GABA-A, może stanowić podstawę nowych strategii terapeutycznych. W chorobie Alzheimera, gdzie obserwuje się zaburzenia metabolizmu neurosteroidów, przywrócenie prawidłowych poziomów allopregnanolonu może mieć potencjalne działanie ochronne na komórki nerwowe.

Badania na modelach zwierzęcych sugerują, że allopregnanolon może odgrywać rolę w regulacji zachowań agresywnych i terytorialnych u samców. Ponadto, wykazano jego udział w procesach uczenia się i zapamiętywania, co może mieć znaczenie w terapii zaburzeń poznawczych u mężczyzn.

 

Bibliografia

Reddy D.S. (2018). "GABA-A Receptors Mediate Tonic Inhibition and Neurosteroid Sensitivity." Journal of Neuroscience, 38(28), 6277-6288.

Bäckström T., et al. (2014). "Allopregnanolone and mood disorders." Progress in Neurobiology, 113, 88-94.

Porcu P., et al. (2016). "Neurosteroidogenesis Today: Novel Targets for Neuroactive Steroid Synthesis and Action." Journal of Neuroendocrinology, 28(2).

Do Rego J.L., et al. (2012). "Regulation of Neurosteroid Biosynthesis by Neurotransmitters and Neuropeptides." Frontiers in Endocrinology, 3:4.

Yang E.J., et al. (2007). "Direct action of gonadotropin in brain integrates behavioral and reproductive functions." PNAS, 104(7), 2477-2482.

Fanelli F., et al. (2023). "Exploring the human chorionic gonadotropin induced steroid secretion profile of mouse Leydig tumor cell line 1 by a 20 steroid LC-MS/MS panel." Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 229, 106270.