Daniel Zalewski

https://youtu.be/tQ7Kvbb68lY Dlaczego warto posłuchać tego odcinka? Poznasz konkretne fakty pokazujące, w których obszarach życia same leki zmieniają niewiele i dlaczego tak się dzieje. Dowiesz się, jakie elementy uzupełniają działanie farmakoterapii i podnoszą jakość życia z ADHD. Usłyszysz przystępne wyjaśnienia oparte na badaniach, bez trudnego żargonu medycznego. Odcinek pomaga zrozumieć, że proszenie o szersze wsparcie to świadomy krok ku skutecznej terapii, a nie wyraz słabości. To krótka, skondensowana dawka wiedzy i refleksji, która może stać się impulsem do kolejnych, korzystnych decyzji terapeutycznych. Najważniejsze publikacje: # Cortese S, Adamo N, Giovane CD, et al. Comparative efficacy and tolerability of medications for ADHD in children, adolescents, and adults: a systematic review and network meta‑analysis. Lancet Psychiatry. 2018;5(9):727‑738. Dlaczego ważne? – Największa dotychczas sieciowa metaanaliza leków na ADHD; pokazuje, że farmakoterapia skutecznie redukuje objawy, ale ma ograniczony wpływ na szersze funkcjonowanie i różni się profilem działań niepożądanych. # Faraone SV, Banaschewski T, Coghill D, et al. The World Federation of ADHD International Consensus Statement: 208 evidence‑based conclusions about the disorder. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 2021;128:789‑818. Dlaczego ważne? – Globalny konsensus ekspertów podkreślający konieczność multimodalnego (farmakologiczno‑psychospołecznego) leczenia ADHD, zwłaszcza u dorosłych z współchorobowościami lękowymi i depresyjnymi. # Safren SA, Sprich S, Mimiaga MJ, Surman C, Knouse L, Groves M, Otto MW. Cognitive behavioral therapy vs relaxation with educational support for medication‑treated adults with ADHD and persistent symptoms: a randomized controlled trial. JAMA. 2010;304(8):875‑880. Dlaczego ważne? – Klasyczne RCT wykazujące, że CBT dodane do farmakoterapii poprawia organizację, kontrolę emocji i funkcjonowanie społeczne lepiej niż sama farmakoterapia. # Philipsen A, Jans T, Graf E, et al. Effects of group cognitive‑behavioral psychotherapy compared with a wait‑list control in adult ADHD: a multicenter randomized controlled trial. JAMA Psychiatry. 2010;67(8):961‑968. Dlaczego ważne? – Wieloośrodkowe badanie potwierdzające, że grupowa CBT jako dodatek do leczenia farmakologicznego przynosi znaczącą, trwałą poprawę objawów i jakości życia, co wzmacnia przesłanie odcinka o konieczności uzupełniania leków interwencjami psychospołecznymi.

Dodałem parę nowych odcinków. Nie będę wrzucał każdego osobno. Kto będzie chciał to znajdzie. Tu jest cała playlista:

ADHD u dorosłych - Rozpoznawanie i regulacja emocji Część I https://youtu.be/6FBexG26zMs Dlaczego warto kliknąć „play” właśnie na ten odcinek? Jeśli kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego dorosły z ADHD potrafi w kilka sekund przejść od drobnej irytacji do burzy złości – i co dokładnie dzieje się wtedy w jego mózgu – ten odcinek jest dla Ciebie. Z gabinetu psychiatry przenoszę Cię prosto w świat najnowszych badań neurobiologicznych i poznawczych, pokazując, jak rozhuśtane emocje splatają się z deficytem uwagi. Dowiesz się: * dlaczego „gaz emocji” w ADHD jest tak czuły, a „hamulec” spóźniony; * jak nauka obala mit, że gwałtowne reakcje to „brak silnej woli”. Słowem – w 20 minut dostajesz solidną porcję wiedzy podaną, dzięki której inaczej spojrzysz na siebie lub bliską Ci osobę z ADHD. Kluczowe publikacje: 1. Shaw P., Stringaris A., Nigg J., Willcutt E.** *Emotion dysregulation in attention deficit hyperactivity disorder.* **Am. J. Psychiatry** 171(3), 2014. 2. Lenzi F. et al.** *Pharmacological treatment of emotional dysregulation in adults with ADHD: a systematic review and meta‑analysis.* **JAMA Psychiatry** 80(9), 2023. 3. Cortese S. et al.** *Toward systems neuroscience of ADHD: a meta‑analysis of 55 fMRI studies.* **Biol. Psychiatry** 79(10), 2016. Tagi: ADHD, dysregulacja emocji, ADHD u dorosłych, neurobiologia emocji, regulacja emocji, impulsywność, kora przedczołowa, ciało migdałowate, funkcje wykonawcze, deficyty uwagi, mind-wandering, terapia poznawczo-behawioralna, farmakoterapia ADHD, metylofenidat, atomoksetyna, emotional hyper-responsivity, sieć limbiczna, ACC, psychoterapia ADHD

https://youtube.com/playlist?list=PL7qFgJXYHsCV0q0_l9eNjGeFKcL-19D3l&si=Bj7tdMZFI_ggj1o- W części pierwszej: Zastanawiasz się, dlaczego jedno dziecko dostaje etykietę ADHD, drugie autyzmu, a trzecie – żadnej, mimo że wszystkie zmagają się z podobnymi trudnościami? W tym odcinku odkrywamy ideę spektrum neurorozwojowego, która burzy kategorie DSM-5, łączy wyniki badań genetycznych i neuroobrazowych – i pokazuje, jak nowe spojrzenie może realnie ułatwić diagnozowanie oraz terapię. Posłuchaj, jeśli chcesz zobaczyć, jak jedno wspólne pasmo może wyjaśnić ADHD, autyzm i dysleksję – i dlaczego „jeden punkcik mniej” nie powinien pozbawiać nikogo pomocy. W części drugie: Czym naprawdę różni się mózg dziecka z ADHD od mózgu autystycznego – i czy w ogóle się różni? W tym odcinku pokażę Wam, że ADHD, autyzm, dysleksja i tiki układają się w jedno, spójne spektrum neurorozwojowe. Jeśli chcecie usłyszeć, jak ta perspektywa burzy tradycyjne etykiety i otwiera drzwi do lepszego wsparcia, zostańcie ze mną. Ref: Michelini G, Carlisi CO, Eaton NR, Elison JT, Haltigan JD, Kotov R, Krueger RF, Latzman RD, Li JJ, Levin-Aspenson HF, Salum GA, South SC, Stanton K, Waldman ID, Wilson S. Where do neurodevelopmental conditions fit in transdiagnostic psychiatric frameworks? Incorporating a new neurodevelopmental spectrum. World Psychiatry. 2024 Oct;23(3):333-357. doi: 10.1002/wps.21225. PMID: 39279404; PMCID: PMC11403200.

Doskonale rozumiem, o czym Pan mówi; niedawno sam stanąłem przed podobnym wyzwaniem. Trudno tu podać gotową receptę, a na horyzoncie nie widać szybkiej poprawy sytuacji. Na co jednak mamy realny wpływ, to podnoszenie świadomości zdrowotnej – zarówno swojej, jak i najbliższych. Jeśli ktoś od dłuższego czasu czuje się źle, a przyczyna nie jest jasna, należy zrobić wszystko, by ją ustalić. W kontekście leków i badań klinicznych warto pamiętać, że osoby zakwalifikowane do takich projektów przechodzą bardzo dokładną diagnostykę. Każde odstępstwo w wynikach jest skrupulatnie raportowane, a poważniejsze nieprawidłowości trafiają do niezależnej oceny.

Czyli nie jest to historia o witaminach a o pobycie w oddziale, ale dobra... Wyrównanie niedoborów niektórych witamin może trwać miesiące. Nie chodzi o sam poziom we krwi a regenerację układów, których funkcja została upośledzona. Jeśli pacjent miałby w tym czasie wskazania do hospitalizacji... oczekiwanie mogłoby tylko pogorszyć i utrwalić pogorszenie, a powrót do zdrowia lub stanu przed zaostrzeniem byłby bardzo trudny.

Czyli chodzi tu o tzw. odwracalnych przyczyn złego samopoczucia, do których należą też niedobory witamin i mikroelementów. Klasycznym przykładem jest witamina B12: gdy jej poziom spada, mogą pojawić się splątanie, drażliwość czy nawet objawy przypominające depresję, a wyrównanie niedoboru często poprawia stan psychiczny. Podobnie z witaminą D – niższe stężenie koreluje ze słabszym nastrojem, choć badania interwencyjne pokazują raczej umiarkowane efekty suplementacji, jeśli w organizmie nie ma wyraźnego deficytu. Niedoczynność tarczycy to kolejny problem. Jeśli jednak niedobory zostaną wyrównane, a objawy nadal spełniają kryteria zaburzenia psychicznego, konieczne staje się leczenie przyczynowe. Tu adekwatność rozpoznania ma kluczowe znaczenie: podanie samego antydepresantu osobie z chorobą afektywną dwubiegunową potrafi wywołać epizod maniakalny i paradoksalnie pogorszyć przebieg choroby. Lub wcale nie zadziałać - mimo, że zadziałałby świetnie u osoby z zaburzeniami depresyjnymi. Taki błąd diagnostyczny szkodzi konkretnej osobie, ale też podważa jakość badań klinicznych – jeżeli grupa pacjentów jest źle dobrana, lek „nie zadziała” i wieloletnia, kosztowna praca idzie do kosza. Właśnie na tę przepaść między ogromem badań nad mózgiem a niewielką liczbą skutecznych nowych terapii zwraca uwagę prof. David Nutt. Tam, gdzie niedoboru nie ma, dodatkowa suplementacja nie zastąpi farmakoterapii ani psychoterapii – efekty kliniczne są zwykle minimalne, co potwierdzają metaanalizy. W skrócie: witaminy wyrównują niedobór, lecz nie leczą schizofrenii czy choroby dwubiegunowej. Dlatego optymalne postępowanie wygląda następująco: najpierw identyfikujemy i korygujemy choroby / niedobory somatyczne, w tym witaminowe, a kiedy to nie rozwiązuje problemu – wdrażamy leczenie specyficzne dla danej jednostki chorobowej, najlepiej łącząc farmakoterapię z oddziaływaniami psychologicznymi. Suplementy są więc ważnym elementem higieny zdrowia, lecz nie zamiennikiem rzetelnej, dobrze dobranej terapii psychiatrycznej. Nie będę pisał jak wygląda rzeczywistość a jak wytyczne i nauka, bo to temat na inną opowieść.

Playlista do wszystkich części: Pozdrawiam serdecznie.

https://www.youtube.com/shorts/-YX9J-rYXaQ Część III: W mózgu uzależnionego – GABA, neuroadaptacje i układ nagrody Wstęp Już w pierwszych minutach nagrania przeniosę Państwa z nocnego dyżuru psychiatry prosto na leśną polanę, gdzie karminowe kapelusze muchomora czerwonego migoczą w świetle latarki. Jako lekarz, który zawodowo interesuje się działaniem Amanita muscaria, odsłonię kulisy tego internetowego trendu i pokażę, jak blisko od forum na Reddit do oddziału intensywnej terapii. Przy porannej kawie zestawiam setki entuzjastycznych wpisów o lepszym śnie z pustką w bazie PubMed i Analizuję, gdzie kończy się placebo, a zaczyna farmakologia, i czy czerwony kapelusz może być alternatywą dla benzodiazepin. Porównuję najnowsze modele zwierzęce tolerancji z pojedynczymi opisami arytmii po nagłym odstawieniu mikrodawkowania. Jeżeli chcą Państwo dowiedzieć się, jaką cenę neurobiologia każe płacić za obiecywane przez Amanita muscaria ukojenie, ten odcinek przynosi dane i kliniczne historie bez sensacji i bez lukru. Zapraszam do słuchania – wspólnie sprawdzimy, czy muchomor czerwony to domowe remedium, czy raczej mykologiczna ruletka. Przedstawione w niniejszym odcinku sceny mają charakter beletryzowanej rekonstrukcji zatrucia Amanita muscaria. Zostały opracowane na podstawie opublikowanych opisów przypadków i prac toksykologicznych; pełną listę źródeł umieszczam w opisie odcinka. Postacie pacjentów oraz zespołu medycznego, a także szczegóły otoczenia klinicznego, są elementem ilustracyjnym i nie dotyczą żadnej konkretnej osoby. Narracja pierwszoosobowa została wybrana wyłącznie w celu ułatwienia odbiorcy wczucia się w dynamikę zdarzeń; nie ma na celu wprowadzania słuchaczy w błąd. Wszystkie przywoływane parametry życiowe i objawy kliniczne odpowiadają zakresom opisanym w recenzowanej literaturze medycznej Referencje: • Michelot D., Melendez-Howell L. Amanita muscaria: chemistry, biology, toxicology, and ethnomycology. Mycological Research. 2003;107(2):131-146. • Pilipenko V. et al. Very low doses of muscimol and baclofen ameliorate cognitive deficits … European Journal of Pharmacology. 2018;818:381-399. • Winter C. et al. Pharmacological inhibition of the lateral habenula improves depressive-like behavior in an animal model of treatment-resistant depression. Behavioural Brain Research. 2011;216(1):463-465. • Tamminga C.A. Muscimol: GABA agonist therapy in schizophrenia. American Journal of Psychiatry. 1978;135(6):746-747. • Gajda M.H. Zawartość muscymolu i innych związków bioaktywnych w mycelium i owocnikach muchomorów Amanita spp. Praca magisterska; 2022. • Hosseini M. et al. [Intrathecal muscimol reduces neuropathic pain in a rat spinal-cord-injury model]. Badanie eksperymentalne; 2014. • Müller J. et al. Functional inactivation of the lateral and basal amygdala by muscimol prevents fear conditioning. Behavioral Neuroscience. 1997;111(4):683-691. • Turkia M. Psycholytic dosing or ‘microdosing’ of Amanita muscaria – a retrospective case study. Preprint, PsyArXiv; listopad 2023. DOI: 10.31234/osf.io/dve46. • Lamża Ł. Muchomory naprawdę są trujące – polemika… OKO.press; 27 sierpnia 2023. • Fernández P. et al. Human poisoning from poisonous higher fungi: focus on analytical toxicology and case reports in forensic toxicology. Pharmaceuticals. 2020;13(12):454. DOI: 10.3390/ph13120454. • Leas E.C. et al. Need for a public-health response to the unregulated sales of Amanita muscaria mushrooms. American Journal of Preventive Medicine. 2024;67(6):e183-e185. DOI: 10.1016/j.amepre.2024.05.006.

To dość częsty problem. Proponuję kolejno: Konsultacja u psychiatry lub neuropsychologa – ocena stylu funkcjonowania poznawczego i motywacyjnego, ocena funkcji wykonawczych etc. - neuropsycholog, a także ewentualnych czynników biologicznych czy interakcji ze środowiskiem; można eksplorować kilka użytych przez Ciebie sformułowań; różnicowanie z najczestrzymi zaburzeniami zdrowia psychicznego i somatycznego - tu psychiatra lub psycholog kliniczny. Praca z psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym (CBT) lub specjalistą ACT – skupienie na budowaniu elastycznej motywacji, tolerancji dyskomfortu poznawczego i praktykowaniu tzw. aktywnego odpoczynku (krótkie spacery, techniki uważności, ćwiczenia oddechowe), zamiast bodźców o wysokiej intensywności nagrody. Trener rozwoju poznawczego / coach wykonawczy – pomoc w opracowaniu mikro-celów, stałej struktury dnia , oraz systemu śledzenia postępów, tak aby utrzymać poczucie sprawstwa i uniknąć wypalenia. tutaj zmiany utrwalają się po kilku miesiącach systematycznej pracy, pod warunkiem że "kontekst jest poukładany" - tego nie da się samemu ocenić. Pozdrawiam serdecznie.

Dziękuję, że dzielicie się z nami swoimi doświadczeniami. Jak sobie przypominam Pacjentów, którzy rozmawiali ze mną... jeszcze za nim podzielili się tym doświadczeniem - już od pierwszych chwil kontaktu - czuć było... że przeżyli coś co dało im pewien dystans do rzeczywistości. Ktoś to porównał do tego co przeżywają astronauci gdy widzą Ziemię z kosmosu.

przepraszam, miałem chwilę "poczucia bezsensowności" tego co robię i nie zaktualizowałem linku; zapraszam również na kanał

Temat, który Pan porusza, dotyka jednej z najstarszych i najważniejszych osi napięcia – między duchowością a materializmem, między mózgiem a umysłem. W psychiatrii coraz częściej dostrzegamy, że redukowanie człowieka tylko do zjawisk biochemicznych nie oddaje całej złożoności jego przeżyć, zwłaszcza w obszarze egzystencjalnym. Przykładem są doświadczenia bliskiej śmierci (NDE) – niezwykle intensywne stany świadomości, które wiele osób opisuje jako bardziej „realne niż rzeczywistość”. Neurobiologia sugeruje, że powstają one w wyniku krytycznych zmian w mózgu (np. niedotlenienia, wyrzutu fal gamma, zmian w układzie serotoninowym), ale to nie odbiera im głębi ani znaczenia. Niezależnie od przyczyn, wiele osób po NDE deklaruje radykalną przemianę w życiu, wzrost empatii, a nawet odnowienie wiary. Jako psychiatra uważam, że nie musimy wybierać między „duszą” a „neuronami” – warto szukać języka, który pozwoli nam opisać ludzkie doświadczenia takimi, jakie są: głębokie, wielowymiarowe i nie zawsze możliwe do pełnego wyjaśnienia tylko jedną metodą. Pozdrawiam serdecznie.

Proszę napisz co masz na myśli, ponieważ Cię w pełni zrozumieć.

https://youtu.be/EVfIXKXYkwc Doświadczenia z pogranicza śmierci - biologiczne podstawy Doświadczenia z pogranicza śmierci ( near-death experiences, NDE) to złożone przeżycia subiektywne, pojawiające się najczęściej w sytuacjach zagrożenia życia, takich jak zatrzymanie krążenia, ciężki uraz czy uduszenie. Klasyczne NDE obejmują wspólne elementy: poczucie oderwania od ciała (out-of-body experience, OBE), wrażenie przemieszczania się przez tunel ku jasnemu światłu, ustąpienie bólu i uczucie spokoju, spotkania z bliskimi zmarłymi lub istotami duchowymi, panoramiczny przegląd życia oraz zaburzone odczucie czasu i przestrzeni. Szacuje się, że odsetek pacjentów po zatrzymaniu krążenia, którzy zgłaszają NDE, wynosi od kilku do kilkunastu procent w zależności od kryteriów definicyjnych. NDE mogą mieć charakter pozytywny (mistyczny zachwyt, poczucie jedności, błogość) lub negatywny (intensywny lęk, wizje piekielne), przy czym relacje pozytywne dominują. Pomimo subiektywnej realności (często opisywanej jako “rzeczywistsza niż rzeczywistość”) tych doznań, współczesna nauka interpretuje NDE jako wewnętrzne fenomeny mózgowe powstające wskutek zaburzeń funkcjonowania mózgu w stanie krytycznym, a nie dowód istnienia świadomości poza ciałem.