Daniel Zalewski

W tym odcinku wyjaśniam, jak ciężka trauma i PTSD mogą zwiększać ryzyko epizodów psychotycznych, jak odróżnić flashbacki od halucynacji i urojeń oraz kilka innych ważnych aspektów, które mówią. że PTSD i psychoza to nie wyrok. CYTATY: van der Kolk B. The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking; 2014. Bessel van der Kolk, MD. van der Kolk B. The Body Keeps the Score. Bessel van der Kolk, MD. Herman JL. Trauma and Recovery: The Aftermath of Violence – From Domestic Abuse to Political Terror. Basic Books; 1992. Beyond the Temple Ehlers A, Clark DM. A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behav Res Ther. 2000;38(4):319 345. Briere J. Child Abuse Trauma: Theory and Treatment of the Lasting Effects. Sage; 1992 Longden E. Learning from the Voices in My Head Longden E. Artykuł w Scientific American („How to Live with Voice Hearing”)

Usłyszysz, dlaczego depresja, zaburzenia lękowe i OCD u części pacjentów przekraczają próg psychozy oraz jakie wczesne sygnały ostrzegawcze pomagają zapobiec ciężkim konsekwencjom. To rzetelny, oparty na danych odcinek o ryzyku, mechanizmach i praktycznych decyzjach klinicznych — bez sensacji, za to z jasnym kompasem dla pacjentów i rodzin. Najważniejsze pozycje bibliograficzne: Jääskeläinen E, Juola T, Korpela H, Lehtiniemi H, Nietola M, Korkeila J, Miettunen J. Epidemiology of psychotic depression – systematic review and meta‑analysis. Psychological Medicine. 2018;48(6):905–918. doi:10.1017/S0033291717002501. Cambridge University Press & Assessment Kim H, Kim SH, Jeong W, Park YS, Kim J, Park EC, Jang SI. Association between obsessive‑compulsive disorder and the risk of schizophrenia using the Korean National Health Insurance Service–National Sample Cohort: a retrospective cohort study. Epidemiology and Psychiatric Sciences. 2023;32:e9. doi:10.1017/S2045796023000021. Okkels N, Trabjerg B, Arendt M, Pedersen CB. Traumatic Stress Disorders and Risk of Subsequent Schizophrenia Spectrum Disorder or Bipolar Disorder: A Nationwide Cohort Study. Schizophrenia Bulletin. 2017;43(1):180–186. doi:10.1093/schbul/sbw082. Plana‑Ripoll O, Pedersen CB, Holtz Y, Benros ME, Dalsgaard S, de Jonge P, i in. Exploring Comorbidity Within Mental Disorders Among a Danish National Population. JAMA Psychiatry. 2019;76(3):259–270. doi:10.1001/jamapsychiatry.2018.3658.

Czy „poczucie obecności” zmarłego, krótkie „mignięcia” sylwetki albo szept imienia to objaw choroby, czy raczej typowa dynamika żałoby? W tym odcinku porządkuję fakty: pokazuję, kiedy takie zjawiska mieszczą się w normie, a kiedy stają się sygnałem ostrzegawczym; jak rozpoznawać wgląd i dbać o bezpieczeństwo; oraz jak o tym rozmawiać z bliskimi i pacjentami bez patologizowania. Odwołuję się do kluczowych badań, które wskazują, że podobne doświadczenia są częste i nierzadko kojące, o ile zachowany jest krytycyzm i nie dochodzi do dezorganizacji funkcjonowania. https://youtu.be/Kn8e9qnwR4U?si=HcS4BOSPar0DncZT Referencje: 1. Rees, W. D. (1971). The hallucinations of widowhood. British Medical Journal, 4(5778), 37–41. https://doi.org/10.1136/bmj.4.5778.37 2. Castelnovo, A., Cavallotti, S., Gambini, O., & D’Agostino, A. (2015). Post‑bereavement hallucinatory experiences: A critical overview of population and clinical studies. Journal of Affective Disorders, 186, 266–274. https://doi.org/10.1016/j.jad.2015.07.032 3. Kamp, K. S., Steffen, E. M., Alderson‑Day, B., Allen, P., Austad, A., Hayes, J., Larøi, F., Ratcliffe, M., & Sabucedo, P. (2020). Sensory and Quasi‑Sensory Experiences of the Deceased in Bereavement: An Interdisciplinary and Integrative Review. Schizophrenia Bulletin, 46(6), 1367–1381. https://doi.org/10.1093/schbul/sbaa113

Odnośnie strat, trudno o tym pisać właśnie tu - z różnych powodów. Odnośnie motywacji do "tworzenia" - musze to poukładać i spisać. Omówić to z kimś bliskim. Trudno jest mi wyodrębnić, ponazywać i opisać powody tego, że nagrywam podcasty. Jest ich dużo. Ociera się to o poczucie sensu, koresponduje z wykonywanym zawodem za co jestem wdzięczny losowi, i parę innych powodów. Uznanie też jest wśród nich - czemu nie

Dziękuję. Mam bardzo dużo tematów w planach i kilka w przygotowaniu. Czasem jednak dopada mnie brak motywacji A z tym czy się to przyjemnie słucha czy nie to wynika z gustu - mojej żonie się nie podoba <hlip, hlip> większość

O, miniaturka zmieniona. Niestety nie przyniosła zamierzonego rezultatu i nie sprawiła, że ludzie zaczęli słuchać piszę właśnie bo brakuje mi uznania tego co robię - a jak mam dostać jak się nie dopomnę! a tutaj trochę o uznaniu

Tak właśnie myślałem nad tytułem i "okładką", która może nawet zniechęcać do odsłuchania, bo większość będzie się obawiać konfrontacji ze swoimi emocjami Tak, jak najbardziej rozstanie jest stratą, a strata boli. Bardzo dziękuję za komentarz. Też uważam, że dobrze wyszło - tylko okładka i tytuł...

Kiedy pamięć boli za bardzo Żałoba zwykle łagodnieje, ale czasem zacina się w miejscu. W odcinku tłumaczę: kiedy czas 6–12 miesięcy przestaje być „normalnym smutkiem”, co oznacza rdzeń separacyjny (tęsknota/preokupacja) oraz dlaczego upośledzenie codziennego funkcjonowania jest kluczowe. Dostaniesz przykłady z życia i wskazówki, co zrobić dziś, by nie zostać samemu z bólem. Bibliografia – wybór Prigerson HG, Boelen PA, Xu J, Smith KV, Maciejewski PK. Validation of DSM‑5‑TR criteria for Prolonged Grief Disorder (PGD). World Psychiatry. 2021. Killikelly C, i in. Prolonged grief disorder (przegląd). The Lancet Psychiatry. 2025. Hilberdink CE, i in. Bereavement issues and PGD: global perspective (kryteria ICD‑11/DSM‑5‑TR). Cambridge Prisms: Global Mental Health. 2023.

To ciekawe że akurat gospodarka żelaza została poruszona, bo ta jest dość trudna w interpretacji, a w pewnym zaburzeniu - zespole niespokojnych nóg - jej parametry mogą pokazywać dolną granicę normy lub środek normy - co rzutuje na to że w odpowiednich ośrodkach mózgu żelaza jest za mało a przez to dopamina nie jest produkowana i mamy bezsenne noce;

jest jeszcze jedna kwestia na którą warto zwrócić uwagę: większość z nas będąc w danej sytuacji, w danym kontekście życiowym poza tym, że nam źle, to ma większe / mniejsze / oczywiste / mniej oczywiste profity. Więc jest dobrze i źle zarazem. Psychoterapia to odsłania, ale za nas wyboru nikt nie podejmie

W tym odcinku wyjaśniam, jak przewlekły stres „rozpala” stan zapalny i przyczynia się do chorób sercowo‑naczyniowych. Pokazuję oś mózg–szpik–naczynia — biologiczny łącznik między emocjami a zapaleniem widoczny w badaniach PET/CT — oraz kluczowe dane łączące stres psychospołeczny z incydentami sercowymi. Na koniec dostajesz cztery praktyczne interwencje (oddech rezonansowy, „wyłączenie” mikro‑alarmów w telefonie, ruch z elementami izometrii i higienę snu), które pomagają „schłodzić” układ stresu i odciążyć ciało. Wybrane Referencje: 1. Tawakol A, Ishai A, Takx RAP, et al. Relation between resting amygdalar activity and cardiovascular events: a longitudinal and cohort study. Lancet. 2017;389(10071):834–845. doi:10.1016/S0140-6736(16)31714-7. 2. Rosengren A, Hawken S, Ounpuu S, et al.; INTERHEART investigators. Association of psychosocial risk factors with risk of acute myocardial infarction in 11 119 cases and 13 648 controls from 52 countries (the INTERHEART study): case-control study. Lancet. 2004;364(9438):953–962. doi:10.1016/S0140-6736(04)17019-0. 3. Kivimäki M, Nyberg ST, Batty GD, et al.; IPD‑Work Consortium. Job strain as a risk factor for coronary heart disease: a collaborative meta‑analysis of individual participant data. Lancet. 2012;380(9852):1491–1497. doi:10.1016/S0140-6736(12)60994-5. Polecane aplikacje (iOS/Android): CBT I Coach – darmowa aplikacja VA/NCPTSD do pracy z bezsennością (dziennik snu, bodźce, kontrola bodźców). iOS/Android. Breathwrk – prowadzone ćwiczenia oddechowe (ustawisz tempo 4–6 s/6 oddechów/min, przypomnienia). StayFree (Google Play / multi-platforma) – limity dzienne i sesyjne, bloki planowane i „teraz”, podstawowe statystyki; bardzo popularne. Wymaga uprawnień do statystyk i zwykle usług dostępności dla blokowania. ActionDash (Google Play) – inspirowane Digital Wellbeing, ma tryb Focus i limity, czytelne statystyki; prosta konfiguracja.

Przepraszam, nie jestem w stanie prześledzić całego wątku. Tylko z mego doświadczenie; W Polsce większość podejmowanych psychoterapii to terapie psychodynamiczne - wybaczcie nie znam statystyk, tak mi "się wydaje"; Okazuje się jednak, że osoby neuroatypowe / ze spektrum neurorozwojowym [ADHD, ASD] nie są w stanie w pełni / tak wydajnie korzystać z tej formy terapii. Proces szkolenia by taką osobę "rozpoznać i pokierować" jest tylko teoretyczny; wynika to z wieloletnich zaniedbań w systemie opieki zdrowia psychicznego; więc można powiedzieć, że takie osoby będą odczuwać duże rozczarowanie psychoterapią. Z mojej perspektywy więc większość osób, które mają dużą motywację do zdrowienia a mimo wielkiego wysiłku "nie zdrowieją" boryka się z trudnościami wynikłymi z ww. kwestii. Nie będę podawał innych powodów niepowodzeń psychoterapii - nie o to mi chodzi.

Tak, to porównanie do "lekarskiego oka" przez pewien czas mi towarzyszyło, do czasu gdy zrozumiałem, że "wzrok" nie potrafi dostrzec wszystkiego. Więc przydatna okazuje się metafora bliska mi z dzieciństwa "szukania robaczków pod kamieniami" - dzięki czemu zajęcie to jest nieporównywalnie ciekawsze

Kwestia dawki - jak za dużo, można doraźnie interweniować, z reguły jak Pacjent czuje się bezpiecznie nie ma istotnych działań niepożądanych tego typu

Krótko, ponieważ czekam akurat na spotkanie, a na mailu widzę przychodzące powiadomienia z forum. Dziękuję za zaangażowanie i trochę jestem zakłopotany że nie mogę być responsywny. Więc podstawowym wykluczeniem z leczenia ketaminą [esketamina Program lekowy depresji lekoopornej] jest wcześniej rozpoznana psychoza. Sama substancja była lub jest wykorzystywana do modelowania schizofrenii w badaniach na zwierzętach. Lek jest stosowany w mojej praktyce. Zazwyczaj pacjenci nie mają tego typu wizji, urojeń etc. Uczę ich co by było gdyby - to też ma na celu przygotować do sesji. Podczas działania leku - około 2 godzin, zazwyczaj leżą i np. słuchają muzyki. Potem niekiedy dzielą się swoimi wglądami. Są w bezpiecznych warunkach. Każdy podczas udziału w programie uczęszcza na psychoterapię. Każdy ma pogłębioną diagnostykę w zakresie "lekooporności" - byśmy nie napracowali się a wspólny wysiłek nie poszedł na marne. Niestety wieloletnie traktowanie po macoszemu psychiatrii, sprawia, że pod pojęciem "lekoopornej depresji" mogą kryć się bardzo różne zaburzenia psychiczne