Odmiany osobowości schizoidalnej:
- apatyczna
Odmiana ta stanowi kombinację cech osobowości schizoidalnej i depresyjnej. Osoby "apatyczne" charakteryzuje powolność, niski poziom aktywacji, a także brak przejawów zdecydowanego, energicznego działania. Łatwo ulegając zmęczeniu, przejawiając jedynie słabą ekspresję ruchową, sprawiają wrażenie nazbyt wygodnych lub przesadnie leniwych, niezdolnych do wyrwania się ze swojego stanu, aby wypełniać obowiązki, czerpać najprostsze przyjemności z życia czy zachowywać się spontanicznie. W kontaktach z innymi ludźmi są spokojne, bezbarwne i trochę zależne, łącząc w ten sposób introwertyczne cechy schizoidalne z ospałością osobowości depresyjnej. Rzadko przejawiają inicjatywę, wydają się całkiem anhedoniczne i wycofane poznawczo lub pogrążone w myślach. Mają niewiele zainteresowań i preferują prosty, monotonny styl życia. W przeciwieństwie do osób "pozbawionych uczuć" apatyczne jednostki schizoidalne niekoniecznie charakteryzują się płytkością przeżywanych emocji. Jednak - mimo iż zazwyczaj zachowują część głębokiej rozpaczy, typowej dla osób depresyjnych - ogólny brak żywotności sprawia, że ekspresja tych uczuć rzadko bywa silna.
- oddalona
Wprawdzie doznawanie silnej wrogości i odrzucenia we wczesnych latach życia jest bardziej typowe dla rozwoju osobowości unikającej, lecz osoby z takimi doświadczeniami mogą dla własnej ochrony wycofać się tak bardzo, że ich naturalna zdolność do przeżywania uczuć i wchodzenia w relacje z innymi ludźmi będzie trwale ograniczona. Dzieci, które skądinąd mogłyby być zdolne do normalnego społecznego przystosowania, uczą się, że pragnienia i emocje związane z innymi prowadzą tylko do udręki i rozczarowania. Inaczej niż w przypadku podstawowego wzorca schizoidalnego, osoby takie zachowują zdolność do przeżywania uczuć i wchodzenia w relacje z innymi ludźmi, ale pragnienie tworzenia więzi emocjonalnej ulega całkowitemu wyparciu i nie dociera do świadomości. Silniej zaburzone schizoidalne jednostki "oddalone" mogą posiadać także cechy osobowości schizotypowej. Osoby "oddalone" często można spotkać wśród bezdomnych, stałych rezydentów domów opieki i hosteli. O ile podstawowy wzorzec schizoidalny cechuje rezerwa i niewrażliwość na doznania emocjonalne, to jednostki "oddalone" mogą przejawiać pewną dozę lęku społecznego oraz różne dziwactwa w zachowaniu, myślenie autystyczne i depersonalizację. Niska samoocena oraz niedobór kompetencji społecznych pozwalają im - w najlepszym razie - na zajęcie co najwyżej marginalnej, zależnej pozycji w relacjach interpersonalnych i rodzinnych. Większość takich osób poszukuje samotności i żyje w roli obserwatora, pozbawionego możliwości rozwoju osobistego i uzyskiwania gratyfikacji. Niektóre zarabiają na skromne utrzymanie, pracując na niskich stanowiskach, ale większość wiedzie żywot pozbawiony sensu, bezowocny i bezczynny, dryfując bez celu na peryferiach życia społecznego. Wiele z nich jest całkowicie zależnych od pomocy społecznej.
- bez osobowości
Schizoidalne osoby "bez osobowości" - często po prostu zapatrzone w pustą przestrzeń - sprawiają wrażenie rozmarzonych i nieobecnych, jakby właśnie kontemplowały jakąś cudowną wizję, coraz bardziej odciągającą je od codziennego życia i szarej egzystencji. Tak jak wszystkie jednostki schizoidalne niemal wcale nie zwracają uwagi na to, co się wokół nich dzieje i wycofują się z kontaktu ze światem, ale w porównaniu z większością innych w większym stopniu tracą świadomość rzeczywistości. Choć sprawiają wrażenie pochłoniętych czymś ważnym, tak naprawdę nic ich nie zajmuje. Ich oderwanie przyjmuje specyficzną postać: czują się jak bezcieleśni obserwatorzy, spoglądający na siebie samych z zewnątrz. Są oderwani nie tylko od świata zewnętrznego, ale także od własnych myśli i uczuć, własnej wyobraźni i fantazji, a także od własnego ciała. Nie koncentrują uwagi na niczym, co się dzieje w nich samych ani na zewnątrz, są nieobecne duchem i ledwo obecne fizycznie. Osoby "czysto" schizoidalne najtrafniej opisać jako puste poznawczo, osoby "bez osobowości" natomiast wydają się być poznawczo nieobecne.
- pozbawiona uczuć
Izolacja społeczna, obojętność emocjonalna oraz powaga osób "pozbawionych uczuć" sugerują udział czynników konstytucjonalnych w rozwoju zaburzenia, być może nieprawidłowości o charakterze neurologicznym odpowiedzialnych za deficyty w zakresie empatii, ciepła i wrażliwości w relacjach międzyludzkich. Wskazywałoby to na występowanie pewnych cech schizotypowych, ale osobowość schizotypowa charakteryzuje się upośledzeniem zdolności rozumienia znaczenia komunikacji interpersonalnej. Tymczasem osoba "pozbawiona uczuć" łączy w sobie schizoidalną apatię z typową dla jednostek kompulsyjnych powściągliwością i formalizmem w okazywaniu uczuć, co skutecznie eliminuje jakąkolwiek ekspresję emocji. Podobnie jak osoby kompulsyjne dobrze się czuje w sytuacjach ustrukturalizowanych i lepiej funkcjonuje w rolach związanych z dorosłością niż jednostki z prototypową osobowością schizoidalną. Niemniej, jak inne osoby schizoidalne, w co najwyżej niewielkim stopniu daje wyraz podstawowemu dla osobowości kompulsyjnej konfliktowi pomiędzy autonomią a posłuszeństwem.
(Millon T., Davis R.: Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie)
-- 08 kwi 2015, 21:04 --
Pytanie do osób ze schizoidalnym zaburzeniem osobowości: jak wyobrażasz sobie starość nie mając przy sobie nikogo kto podałby przysłowiową szklankę wody?